‘Tiêu’ nghĩa là tiêu hao (đái nhiều – tiêu hao nước, giảm thể trọng – tiêu hao thịt). ‘Khát’ hàm nghĩa là cảm giác đói khát (ăn nhiều, uống nhiều).
1. Nguyên nhân và cơ chế sinh bệnh
Theo Đông y: Bệnh đái tháo đường có thể do ‘nội nhân’ (nguyên nhân bên trong) hoặc ‘ngoại nhân’ (nguyên nhân bên ngoài) gây nên. Nội nhân chủ yếu do bẩm sinh thể chất âm hư. Ngoại nhân có thể do thường nhật ăn quá nhiều các chất béo, ngọt; do tình chí uất ức; lao dục quá độ; hoặc bị “nhiệt tà” xâm phạm cơ thể; nhiệt tà thiêu đốt âm dịch; âm dịch bị hao tổn mà sinh bệnh.
Chứng trạng điển hình của bệnh là: Uống nhiều, đái nhiều, ăn nhiều, mệt mỏi, thể trọng giảm và nồng độ đường glucose trong máu tăng cao.
Theo y học hiện đại, bệnh đái tháo đường là một bệnh do insulin bị thiếu hụt tương đối hoặc tuyệt đối, dẫn tới hàng loạt các rối loạn chuyển hóa chất đường, chất béo, chất đạm, nước và điện giải.
Kinh nghiệm thực tế cho thấy, sử dụng các món ăn bài thuốc có tác dụng rất tốt trong việc khống chế đái tháo đường. Với thể bệnh nhẹ, bệnh tình có thể cải thiện rõ rệt. Đối với thể bệnh tương đối nặng, tiến hành điều trị bằng thức ăn có thể giúp bệnh tình ổn định và tránh phải dùng thuốc quá nhiều.
Sử dụng các món ăn bài thuốc có tác dụng rất tốt trong việc khống chế đái tháo đường.
Đông y chia bệnh đái tháo đường với 3 thể: Thượng tiêu, trung tiêu và hạ tiêu.
2.1 Thượng tiêu
– Biểu hiện: Khát nước và uống nhiều; càng khát càng uống, đi tiểu càng nhiều. Da vàng, họng khô háo nóng rát. Ăn uống vẫn như thường. Chất luỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô. Mạch sác (nhanh).
– Phép chữa: Dưỡng âm thanh nhiệt, nhuận táo chỉ khát.
– Dùng một trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Bột sắn dây 30g, gạo tẻ 60g. Hai thứ cùng nấu cháo ăn vào buổi sáng và buổi tối. Cũng có thể chỉ dùng bột sắn 30g quấy thành bột ăn ngày 3 lần.
Bài 2: Dùng mướp đắng ăn thay rau hàng ngày. Cũng có thể chế mướp đắng thành dạng bột khô rồi hòa nước sôi uống dần: Ngày uống 3 lần, mỗi lần 7-10g, liên tục trong 10-15 ngày (1 liệu trình).
Bài 3: Mướp đắng 250g, thịt con trai 100g. Trai mua về, tiếp tục nuôi trong nước sạch khoảng 2 ngày cho đỡ mùi tanh rồi mới làm thịt. Mướp đắng và thịt trai nấu thành canh ăn trong nhiều ngày; tùy theo tình hình, nghỉ vài ba hôm lại tiếp tục.
Bài 4: Cá diếc 500g, chè xanh lượng thích hợp. Cá diếc bỏ mang và nội tạng, giữ nguyên vây, nhồi chè xanh vào bụng cá, đặt lên đĩa hấp cách thủy đến khi chín. Ngày dùng 1 lần, ăn cá nhạt như vậy, không thêm mắm muối.
2.2 Trung tiêu
– Biểu hiện: Người bệnh miệng thường thấy khát, uống nhiều, ăn nhiều và mau đói, sốt cơn, mồ hôi trộm, thân thể ngày càng gầy đi, đái ngày càng nhiều, đại tiện táo, đầu choáng váng, mắt mờ, tai ù. Rêu lưỡi trắng mỏng. Mạch hoạt sác hoặc tế sác.
– Phép chữa: Thanh vị dưỡng âm, tư âm bổ thận.
– Dùng một trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Canh bí đỏ
Bí đỏ 250g, nấu thành canh, ăn hàng ngày vào buổi sáng và buổi tối; liên tục trong 1 tháng; khi bệnh đã ổn định, thỉnh thoảng vẫn nên ăn như vậy.
Bí đỏ hỗ trợ điều trị đái tháo đường.
Bài 2: Canh củ cải bào ngư
Củ cải tươi 500g, bào ngư khô 50g; củ cải đem rửa sạch, thái lát nấu chín cùng với bào ngư, chia 2 lần ăn trong ngày; cách 1 ngày ăn 1 lần, liên tục trong 15-20 ngày.
Bài 3: Cháo cà rốt
Cà rốt tươi 120g, gạo tẻ 60g; cà rốt thái nhỏ nấu với gạo thành cháo ăn vào buổi sáng và buổi tối.
Bài 4: Cháo củ mài
Sơn dược (củ mài) khô 50-60g (tươi 100-120g), gạo tẻ 60g; củ mài thái nhỏ rồi nấu cháo với gạo ăn.
Bài 5: Củ mài hầm dạ dày lợn
Dạ dày lợn và sơn dược – 2 thứ lượng bằng nhau; nấu chín dạ dày lợn sau đó cho sơn dược vào đun đến khi nát là được, thêm chút muối; ngày ăn 1 lần vào lúc đói bụng.
2.3 Hạ tiêu
– Biểu hiện: Tiểu tiện nhiều lần và lượng nước tiểu cũng nhiều. Nước tiểu ngọt, đục như trộn mỡ, phiền khát hay uống, đại tiện lỏng, chân phù thũng, chân tay không ấm, uể oải mỏi mệt. Chất lưỡi thẫm không có rêu. Mạch trầm tế nhược.
– Phép chữa: Tư âm bổ thận, thanh nhiệt giáng hỏa.
– Dùng một trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Cháo kỷ tử
Kỷ tử 15-20g, gạo tẻ 50g, đường trắng tùy thích; cho cả ba thứ vào nồi, thêm nửa lít nước, đun sôi rồi để lửa nhỏ nấu đến khi gạo nở ra thì tắt lửa ủ thêm 5 phút là được; ăn nóng vào buổi sáng và buổi tối.
Bài 2: Canh kỷ tử tụy lợn
Kỷ tử 15g, kén tằm 9g, tụy lợn 1 cái; thêm nước nấu thành canh ăn. Nên thường xuyên ăn như vậy.
Bài 3: Cháo hành tây
Hành tây tươi 50-100g, thịt lợn nạc 50g; nấu chín thịt lợn rồi cho hành tây vào nấu thêm đến khi hành chín; ngày ăn 2 lần. Nên ăn thường xuyên.
Bài 4: Cháo rau muống
Các nghiên cứu gần đây cho biết, trong rau muống có chất tương tự như insulin, cho nên đây là món ăn rất tốt với người bệnh đái tháo đường: Lấy 100g rau muống rửa sạch và thái nhỏ, 100g củ năn (củ mã thầy) gọt bỏ vỏ và rửa sạch, thịt lợn nạc 100g băm nhỏ; thêm các thứ gia vị như hành, gừng, muối… dùng 100g gạo nấu cháo. Khi cháo chín thì cho thịt, rau muống và củ năn vào nấu tiếp đến khi thịt chín là được.
Thứ cháo này là món ăn rất tốt đối với người bị đái tháo đường. Ngoài ra, nó còn có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt, giải độc và cầm máu.
Mời bạn xem thêm video:
Dấu hiệu nhận biết ung thư xương – SKĐS
